بەهای شارستانی و لێهاتوویی

بەخێربێیت!

لەم بەشە دا ئێمە هەندێ بایەخ و ڕێبازی نموونەیی بێخەوشمان باس کردووە کە ناسنامەی مەدەنیی و نەتەوەی عیراقیان پێک‌هێناوە.

شتێکی باو هەیە کە عێراقییەکان دەیڵێن  “ المجتمع هو الحياة ” = “کۆمەڵگا ژیانە”. ئەم وتەیە جەخت دەکاتە سەر گرنگیی بەها مەدەنیەکان کە یەکڕیزی، هاوکاریی بەرز دەکاتەوە و لەنێوان نەوەکان وەک وەبیرخەرەوەی هاوپەیوەندیی کۆمەڵگای عێراقی ڕەنگدانەوەی دەبێت. لە هەمان کاتیشدا، ئەم دەستەواژەیە جیاوازیگەلێک دەردەخات کە کۆمەڵگەی عێراقی دەبێت بەردەوام کار بکەن بۆ پێکەوەلکاندنیان. ئەم گرژییە-لەنێوان یەکدەستیی و-جیاوازیی-ـکۆمەڵایەتییە کە بنەمای سەرەکی ناسنامەی عێراقیی بووە. 

 لە کۆنەوە، عێراق بە چەندین بەهای جۆربەجۆر بنیات نراوە کە هاوکاریی و هاوئاهەنگیی کۆمەڵایەتیی پەروەردە کردووە و بەهێزی دەکات. لە شارستانیەتی کۆنی مێزۆپۆتامیاوە هەتا ناسنامەی ئێستاکەی، بەهای مەدەنییەکانی عێراق پیشاندەری هەندێ نموونەی بێخەوشی بووە کە خەڵکەکەی بەیەکەوە گرێ داوە، و جەختیان کردۆتە سەر یەکڕیزیی، ڕێزگرتن لە جیاوازیی، بەشداریکردنی چالاکانە، و بەرپرسیارەتی هاوبەش بۆ قازانجی گشتیی.

ئەمڕۆ، وڵاتی عێراق شوێنی ژیانی زنجیرەیەکی هەمەجۆر و ڕەنگاوڕەنگە لە گرووپی نەتەوەیی، دینی و گرووپی کەلتووری جیاجیا، وەک سوننە و شیعە، تورکمان، سریانی، ئێزدی، ئەرمەنی، عەرەبی مارش و شەبەک، کە هەموویان پێکەوە کار دەکەن بۆ ئەوەی بگەنە بەها مەدەنیەکان لە کۆمەڵگەی عێراقدا. لەم بەشانەی خوارەوەدا، ئێمە زیاتر باس لەو بایەخە سەرەکیانە دەکەین کە بە پێکهاتەی ڕابردوو ، ئێستا و داهاتووی عێراقەوە زیاد کراون ، و ئەوەی کە چۆن ئەوان بەردەوام ڕێنمای هاوڵاتیانیان دەکەن بۆ ئەوەی کۆمەڵگەیەکی بەهێزتر و یەکڕیزتریان هەبێت.